DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, zincir marketlerde çalışan işçilerin karşı karşıya kaldığı hak ihlallerini Meclis gündemine taşıdı. Çiçek, zincir marketlerdeki düşük ücret, uzun ve esnek çalışma saatleri, mobbing, baskı, iş tanımı dışı görev yükü ve sendikal hakların engellenmesi gibi sorunların yaygın şekilde yaşandığını belirterek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.
Çiçek, sunduğu önergenin gerekçesinde, “Türkiye genelinde faaliyet gösteren zincir marketlerde çalışan binlerce emekçi, düşük ücretler, uzun ve esnek çalışma saatleri, mobbing, keyfi izin uygulamaları ve sendikal örgütlenme hakkının engellenmesi gibi hak ihlalleriyle karşı karşıyadır. Mağaza Market-Sen’in tespitleri ve işçilerin beyanları, bu sorunların zincir marketlerin birçok şubesinde sistematik olarak yaşandığını göstermektedir.” ifadelerini kullandı.
Zincir Marketlerde Birçok Görev Aynı Kişiye Yükleniyor
DEM Partili Çiçek, zincir marketlerde uygulanan “az personelle yüksek verim” politikalarının, işçilerin yasal sınırları aşan sürelerle çalıştırılmasına ve bunun fiziksel ve ruhsal sağlığı tehdit eden bir yapıya dönüşmesine neden olduğunu vurguladı. İşçilerin mola ve dinlenme haklarının fiilen kullandırılmadığını, vardiya düzenlemelerinde çalışanların iradesinin yok sayıldığını ve birçok görevin aynı kişiye yüklendiğini belirtti.
İnsan Onuruna Yakışır Standartlardan Uzak
Önergede, “Bayram ve kampanya dönemlerinde izinlerin iptal edilmesi, kamera ile izleme, sözlü tehdit ve psikolojik baskı gibi uygulamalar da yaygın şekilde belirtilmektedir. Ayrıca, işçilerin sendikal haklarını kullanma girişimleri doğrudan veya dolaylı olarak engellenmektedir.” ifadelerine yer verildi.
Bakan Vedat Işıkhan'a 8 Soru
Çiçek, zincir marketlerdeki mevcut çalışma ortamının insan onuruna yakışır standartlardan uzak olduğunu ve uluslararası çalışma normlarının açıkça ihlal edildiğini belirterek, kamusal denetim mekanizmalarının da bu sömürü düzeni karşısında yetersiz kaldığını ifade etti.
Cengiz Çiçek’in Bakan Işıkhan’a yönelttiği sorular şunlardır:
1. Bakanlığınız, zincir marketlerdeki çalışma koşullarını hangi sıklıkta ve hangi denetim yöntemleriyle incelemektedir?
2. Son beş yılda zincir marketlerde gerçekleştirilen işçi sağlığı ve iş güvenliği denetimlerinin sayısı kaçtır? Bu denetimler hangi il, ilçe ve şubelerde, hangi zincir marketlerde yapılmıştır? Denetim sonuçları nelerdir?
3. Az personelle uzun süreli ve çoklu görev yüklenen çalışanlara yönelik herhangi bir düzenleme veya sınırlama planlanmakta mıdır? İş tanımı dışında çalıştırılma ve görev belirsizliği konusunda Bakanlığınızın denetim veya düzenleme çalışması var mıdır?
4. Zincir marketlerde haftalık çalışma süresi sınırlarının aşılması ve mola haklarının kullandırılmamasına ilişkin Bakanlığınıza ulaşan şikâyet sayısı kaçtır? Bu şikâyetler üzerine hangi işlemler yapılmıştır?
5. Zincir marketlerde çalışanlara yönelik mobbing, baskı ve tehdit ve özellikle kadın işçilere yönelik ayrımcılık iddialarıyla ilgili Bakanlığınız tarafından yürütülen inceleme veya soruşturma bulunmakta mıdır?
6. Son beş yılda zincir marketlerde Kod-29, Kod-42 ve Kod-50 gerekçeleriyle işten çıkarılan işçi sayısı kaçtır?
7. Zincir marketlerde sendikal hakların kullanımını engelleyen uygulamalara ilişkin Bakanlığınıza yapılan başvuru sayısı nedir? Bu başvurular sonucunda işverenlere yönelik hangi yaptırımlar uygulanmıştır?
8. Zincir marketlerde emek sömürüsünü önlemek, güvenceli çalışma koşullarını sağlamak ve işçilerin temel haklarını korumak için Bakanlığınızın kısa, orta ve uzun vadeli politika hedefleri nelerdir?
